واحد آزمایشگاه
یکی از بزرگترین و مهمترین بخشهای پارک علم و فناوری استان آذربایجان شرقی آزمایشگاههای تخصصی آن میباشد و در حال حاضر جامعترین آزمایشگاه خدماتی تحقیقاتی و صنعتی شمال غرب کشور به شمار میرود. این آزمایشگاهها با هدف متمرکز نمودن و ساماندهی امکانات و تجهیزات پیشرفته و بی نظیر مورد نیاز رشته های مختلف از معتبرترین کمپانیهای دنیا، با انگیزه سوق دهی و تمرکز بیشتر بر روی تحقیقاتی کاربردی و هدفمند، بهره وری بهینه از امکانات موجود، صرفه جویی در هزینه های پروژه ها، انجام پروژه ها در مسیری با حداقل چالشها، امکان بهره وری از داده ها در آینده، ایجاد ارتباط بیشتر در بین پژوهشگران و انتقال اطلاعات، دسترسی شرکتهای دانش بنیان، اعضای هیئت علمی، پژوهشگران و دانشجویان به فضاها و امکانات پژوهشی در منطقه و کشور ایجاد شده است.
آزمایشگاههای شیمی نه تنها در صنعت نفت، بلکه در تمام صنایع بویژه صنایع شیمیایی هسته مرکزی کنترل کیفیت تولیدات می باشند. یکی از مهمترین شاخه های دانش شیمی، شاخه تجزیه یا آنالیز می باشد. روشهای تجزیه شیمیایی به دو دسته کلاسیک و دستگاهی تقسیم می شوند.
برای کنترل و تعیین کیفیت فرآورده های نفتی، آزمایشهای گوناگونی با روشهای کلاسیک و دستگاهی و با استناد به روشهای آزمون استاندارد و جهانی نظیر ASTM، UOP، ISIRI انجام می گیرد. آزمایشگاه نفت و پتروشیمی پارک علم و فناوری نیز با دارا بودن دستگاههای مجهز از معتبرترین شرکتهای جهانی و با دارا بودن کارشناسانی مجرب در این زمینه آماده ارائه خدمات می باشد.
دامنه خدمات و فعالیتهای جاری آزمایشگاه نفت و پتروشیمی
انجام آزمون های کنترل کیفیت فرآورده های نفتی مطابق با روشهای استاندارد بین المللی کنترل کیفی و ارائه گواهی مشخصات فنی فرآورده های نفتی بررسي مطابقت فرآورده های نفتی با استانداردهای بین المللی و ارائه گواهی بررسی مطابقت فرآورده های نفتی با آنالیز پیوست شده توسط فروشنده یا تولید کننده برگزاری دوره ها و کارگاههای آموزشی و کاربردی
تجهیزات و دستگاه‌هاي آزمايشگاه نفت و پتروشیمی
آزمایشگاه کنترل مواد نفتی و روغنها
• دستگاه تعیین نقطه اشتعال به روش بسته: Closed Cup Fire& Flash Point Tester • دستگاه تعیین نقطه اشتعال به روش باز: Open Cup Fire& Flash Point Tester • دستگاه تقطیر در فشار اتمسفر: ASTM Distillation • دستگاه تعیین نقطه ریزش و ابری شدن: Cloud & Pour Point- CAPP • دستگاه تعیین نفوذ پذیری در قیر و گریس: Penetrometer • دستگاه تعیین کارکرد گریس: Grease Worker • دستگاه تعیین فشار بخار: Reid Vapour Pressure Analyzer • دستگاه تعیین مقدار صمغ: Gum Content Tester • دستگاه تعیین کربن باقی مانده در مواد هیدروکربنی: Ramsbottom Carbon Tester • دستگاه تعیین نقطه نرمی قیر: Softening Point Tester • دستگاه تعیین نقطه انجماد: Freezing Point Analyzer • دستگاه تعیین نقطه شکست قیر: Breaking Point • دستگاه سانتریفوژ (3000 دور در دقیقه): Centrifugation • دستگاه اندازه گیری کف در روغنهای روان کننده: Foaming Tester • دستگاه تعیین نقطه ذوب و قطره شدن پارافین نفتی: Drop Melting Point Analyzer • دستگاه تعیین نقطه آنیلین: Aniline Point
فرآورده های قابل آزمون در آزمایشگاه نفت و پتروشیمی
آزمایشگاه مربوطه: آزمایشگاه نفت و پتروشیمی شماره تماس آزمایشگاه: 34265048-041
نقطه آنیلین عبارت است از حداقل دمای تعادل محلول برای حجم های مساوی از آنیلین و نمونه. نقطه آنیلین مخلوط عبارت است از حداقل دمای تعادل محلول مخلوطی از دو حجم آنیلین و یک حجم نمونه و یک حجم نرمال هپتان با درجه خلوص معین. نقطه آنیلین مخلوط در مورد نمونه هایی بکار می رود که نقطه آنیلین آنها پایین تر از دمایی است که در آن، آنیلین از مخلوط نمونه و آنیلین بصورت بلور جدا می شود.
نقطه ذوب و قطره شدن موم نفتی دمایی است که در آن، ماده به اندازه کافی روان می شود و از دماسنج مورد استفاده در آزمون بصورت قطره می چکد.
کف در مایعات مجموعه ای از حبابهای شکل گرفته درون مایع یا روی سطح، جاییکه در آن از نظر حجمی هوا یا گاز بخش اصلی است، می باشد.
گرانروی کینماتیک مقدار مقاومت سیال در برابر جریان، تحت تاثیر نیروی وزن می باشد.
این روش آزمون برای تعیین گرانروی کینماتیک فرآورده های نفتی مایع تیره و شفاف می باشد که زمان جریان حجم مایع تحت نیروی جاذبه در یک ویسکومتر نوع موئینه شیشه ای کالیبره شده، اندازه گیری می شود.
اندازه گیری آب و رسوب در نفت خام، نفت کوره و روغنهای روان کننده.
اندازه گیری نفوذ پذیری در نمونه کار کرده
فشار بخار: فشاری که توسط بخارات حاصل از یک فرآورده نفتی در دستگاهی معین تحت شرایط استاندارد بوجود می آید. از طرف دیگر می توان گفت فشار بخار نیرویی است که باید بر مایع اعمال شود تا از تبخیر بیشتر مایع جلوگیری کند.
سنجش قوام طبیعی مواد قیری، اندازه گیری تجربی قوام گریس های روان کننده و پترولاتوم
باقیمانده کربنی که در طی تبخیر و تجزیه شیمیایی حرارتی یک فرآورده نفتی حاصل می شود. این باقیمانده تماماً از کربن تشکیل نشده، بلکه حاوی نوعی کک است که در اثر تجزیه شیمیایی حرارتی تغییر حالت می یابد.
صمغ موجود، باقیمانده تبخیر سوخت های هواپیما بدون هیچگونه عمل اضافی می باشد.
نفت سفید، نفت چراغ یا کروزن بیشتر برای مصارف روشنایی، سوخت چراغها و نیز سوخت توربین ها کاربرد دارد. ترکیبات این فرآورده بیشتر از هیدرو کربن هایی که نقطه جوش آنها بین 145 تا 285 درجه سانتیگراد است، تشکیل یافته و شماره اتم های کربن آن بین 10 تا 14 می باشد. و بیشتر شامل هیدروکربنهای پارافینی، نفتینی و آروماتیک می باشد.
نفت گاز یا گازوئیل بیشتر در موتورهای دیزلی و در سوخت تاسیسات حرارتی بکار میرود. ترکیبات این فرآورده بیشتر از هیدرو کربن هایی که نقطه جوش آنها بین 165 تا 385 درجه سانتیگراد است، تشکیل یافته و شماره اتم های کربن آن بین 14 تا 20 حتی 25 می باشد. این هیدرو کربنها عبارتند از : پارافین ها، ایزو پارافین ها، سیکلو پارافین ها و هیدرو کربنهای نفتینی و آروماتیک ها.
بنزین موتور متشکل از از هیدرو کربن هایی که نقطه جوش آنها بین 38 تا 205 درجه سانتیگراد است، تشکیل یافته و شماره اتم های کربن آن بین 4 تا 12 می باشد. و از انواع هیدرو کربنهای پارافینی، نفتنی، آروماتیکی و الفینی تشکیل شده است.
انواع روغنها شامل روغن موتور (بنزینی- دیزلی)، روغنهای صنعتی، روغن روانکاری، روغن هیدرولیک و ... می باشند.
نفت کوره، سوخت کوره یا مازوت از سوختهای عمده کشتی ها و واحدهای صنعتی بزرگ و کوچک مانند نیروگاههای برق، موتورهای دیزل، تنور نانوایی ها می باشد. ترکیبات این فرآورده بیشتر از هیدرو کربن هایی که نقطه جوش آنها بین 350 تا 600 درجه سانتیگراد است، تشکیل یافته و شماره اتم های کربن آن بین 30 تا 50 می باشد. و از انواع آروماتیک ها، پارافین ها و نفتن ها تشکیل شده است و مقادیر زیادی نیتروژن، گوگرد و حتی فلزات دارد.
قیر از ته مانده برج تقطیر در خلاء به دست می آید. هیدروکربنهای تشکیل دهنده این فرآورده شامل هیدروکربنهای پیچیده ای که دارای وزن مولکولی بالایی هستند و مقادیر کمی ترکیبات گوگرد دار، اکسیژن دار و نیتروژن دار می باشند.
نقطه اشتعال و شعله وری و اهمیت اندازه گیری آن در مواد نفتی
نقطه اشتعال در فرآورده های نفت خام، کمترین دما در فشار برابر با 760 mm Hg (فشار جو) است که در آن منبع احتراق باعث تولید بخارهایی روی آزمونه شده و شعله ای برای یک لحظه پدیدار و بیدرنگ محو می شود.
نقطه شعله وری در فرآورده های نفت خام، کمترین دما در فشار برابر با 760 mm Hg (فشار جو) است که در آن منبع احتراق باعث تولید بخارهایی روی آزمونه شده، به مدت حداقل 5 S در شرایط خاص آزمون بطور مداوم می سوزند.
نقطه اشتعال به دو روش تعیین می شود؛
1- نقطه اشتعال باز به روش کلیولند با روش استاندارد ASTM D92 و استاندارد ملی ایران ISIRI 198
Flash & Fire points by Cleveland Open cup tester ASTM D 92, ISIRI 198
2-نقطه اشتعال بسته به روش پنسکی مارتنز با روش استاندارد ASTM D93 واستاندارد ملی ایرانINSO 19695
Flash Point by Pensky- Martens Closed Cup Tester ASTM D 93, ISIRI 19695
نقطه اشتعال باز برای تمام فرآورده های نفت خام که نقطه اشتعال بیشتر از 79˚C و کمتر از 400˚C دارند، به جز سوخت های نفتی قابل اجرا است.
نقطه اشتعال بسته برای فرآورده های نفتی از قبیل بیو دیزل، قیر، روغن موتور، سوخت، سوخت جت، رنگ، حلال، سوخت توربین، روغن توربین و ... کاربرد دارد.
نقطه اشتعال معیاری از تمایل آزمونه به تشکیل مخلوط اشتعال پذیر با هوا در شرایط کنترل شده آزمایشگاهی است و تنها به عنوان یکی از خصوصیاتی است که باید در ارزیابی خطر شعله ور شدن یک ماده مورد توجه قرار گیرد.
نقطه اشتعال در مقررات حمل و نقل و ایمنی جهت مشخص کردن مواد قابل اشتعال و سوختنی مورد استفاده قرار می گیرد.
نقطه اشتعال می تواند امکان وجود مواد بسیار فرار و اشتعال پذیر درون یک ماده نسبتاً غیر فرار و یا غیر قابل اشتعال را نشان دهد.
همچنین نقطه اشتعال معیاری است جهت تشخیص میزان آلودگی فرآورده ها و از این نظر مورد توجه سازندگان و فروشندگان محصولات نفتی می باشد.